خبرگزاری یا دستگاه کپی پیست؟ / خبر انتصاب اسماعیلی چه شد؟

خبر انتصاب "اسماعیلی" چه شد؟ براساس کدام منبع در خبرگزاری های بزرگ کشور منتشر شد؟ و چرا با تکذیب، بدون هیچ توضیحی حذف شد؟

عصرایران ؛ رضا غبیشاوی - وضعیت برخی خبرگزاری های ایران در برخی خبرهای ساده و معمولی، مصداق این ضرب المثل است "آفتابه لگن هفت دست شام و ناهار هیچی". به لحاظ تعداد، ایران، بیشترین تعداد خبرگزاری در جهان را دارد اما در برخی مواقع، در بدیهیات انتشار ساده ترین خبر دچار رفتارهای عجیب و غریب هستند.

یکشنبه شب یک خبرگزاری، خبر انتصاب محسن اسماعیلی به سمت معاون پارلمانی و راهبردی را منتشر کرد. پس از آن خبرگزاری های دیگر هم چشم بسته شروع به انتشار این خبر کردند. البته درست تر این است که بگوییم خبر را کپی پیست کردند تا از قافله کپی کاران عقب نمانند. بازنشر بدون اینکه پیگیر منبع اصلی خبر باشند یا اینکه خود از منابع اصلی و معتبر، خبر را کسب کنند.

همزمان دیگر رسانه ها از جمله کانال های تلگرامی و سایت های خبری هم خبر خبرگزاری ها درباره انتصاب را بازنشر کردند. اما دقایقی بعد پایگاه اطلاع رسانی دولت (پاد) خبر انتصاب را رد کرد و نوشت:" انتصاب معاون پارلمانی و معاون راهبردی ریاست جمهوری نادقیق است. دبیر شورای اطلاع رسانی دولت خبر انتصاب محسن اسماعیلی به سمت معاون پارلمانی و راهبردی ریاست جمهوری را تایید نکرد و آنرا نادقیق خواند. محمد گلزاری در گفت وگو با ایرنا گفت که گزینه ها در خصوص معاونت پارلمانی و معاونت راهبردی در حال بررسی است. وی از رسانه ها خواست اخبار تایید نشده را منتشر نکنند".

کانال عصر ایران در تلگرام

دبیر شورای اطلاع رسانی دولت البته تکذیب نکرد بلکه آن را نادقیق خواند.

چند نکته:

ویژگی اصلی خبرگزاری، تولید خبر همراه با پایبندی بیش از دیگران، به اصول حرفه ای است. در مقدمه این اصول، انتشار خبر با منبع معتبر است.

هیچ خبری بدون حداقل یک منبع معتبر قابل انتشار نیست. در خبر هم جزئیات منبع معتبر و شیوه کسب خبر از منبع معتبر باید توضیح داده شود.

بسیاری از خبرگزاری ها بدون توجه به منبع خبر، چون یک خبرگزاری مهم، این خبر را منتشر کرده آنها هم دست به کپی پیست زدند در حالی که خبرگزاری باید خبرهای خود را به طور مستقل تهیه کند نه اینکه از دیگر خبرگزاری کپی کند. اگر قرار بر استفاده از خبرهای دیگر خبرگزاری هاست ذکر نام آن خبرگزاری به عنوان منبع، الزامی است.

البته این اولین باری نیست که چنین اتفاقی رخ می دهد. بارها مثلا خبر جعلی یک بازیگر توسط یک خبرگزاری منتشر شده و دیگر خبرگزاری ها هم بدون بررسی صحت آن، به سرعت به انتشار آن پرداخته اند. چون چند خبرگزاری یک خبر مشابه را منتشر می کنند بقیه رسانه ها نیز آن را باور می کنند. در حالی که بقیه خبرگزاری ها، دست به کپی پیست زده اند نه اینکه مستقل، به تولید و انتشار خبر پرداخته باشند.

از عجایب روزگار همین است که خبرگزاری ها بدون منبع ، خبر مهمی مثل انتصاب معاون رئیس جمهوری را منتشر می کنند.

خبرگزاری هایی که خبر انتصاب اسماعیلی به سمت معاون پارلمانی و راهبردی را منتشر کردند به منبع خبر اشاره ای نداشتند. اینکه این خبر را چگونه و از کجا دریافت کردند؟ منبع کجاست؟ این سوال تاکنون بی جواب مانده و هیچ کدام از خبرگزاری ها هم در این باره برای مخاطبان توضیح نداده اند.

به محض اینکه پایگاه اطلاع رسانی دولت خبر انتصاب محسن اسماعیلی به سمت معاونت ریاست جمهوری را رد کرد بلافاصله و به سرعت خبرگزاری هایی که در ابتدا خبر انتصاب را منتشر کرده بودند آن را حذف کردند. گو اینکه از ابتدا نه خبری بوده و نه خبری منتشر شده. کاری بی نهایت غیرحرفه ای و نادرست. بدون اینکه برای مخاطب توضیح داده شود چه اتفاقی رخ داده است.

اگر منبع خبر انتصاب، معتبر نبوده رسانه موظف است برای مخاطبان توضیح دهد و رویه را اصلاح کند تا اشتباه تکرار نشود. گام اول اصلاح نیز جلوگیری از انتشار خبر بدون منبع معتبر است. گام دوم نیز ممنوعیت حذف هیچ خبری است. اگر منبع خبر، نامعتبر باشد (مثل توییت جعلی یا انتشار خبر بر پایه اطلاعات نادرست) متن خبر را حذف می کنند ( و نه فایل و پست و صفحه خبر) و درباره دلیل حذف متن خبر، توضیح ارائه می شود.

اگر منبع خبر انتصاب، معتبر است اما خبر اعلامی او توسط منبع معتبر دیگری تکذیب شده این موضوع، تقریبا عادی است و ارتباطی به خبرگزاری ندارد. در این شرایط خبرگزاری چرا باید خبر اولی را حذف کند؟ در این موقعیت، خبرگزاری مسوولیتی برعهده ندارد بلکه بار مسوولیت برعهده دو منبع معتبری است که یکی از آنها گوینده خبر اولی است و دومی، آن را تکذیب کرده است. رسانه تنها وظیفه انتشار هر دو را دارد. هیچ کدام قطعی و نهایی نیستند. نه خبر انتصاب و نه تکذیب. ممکن است نادرستی هر کدام مشخص شود.

مشخص نیست چرا در این وضعیت خبرگزاری ها به سرعت متن خبر اولی را حذف می کنند گو اینکه مخاطبان آن را ندیده اند یا در سرچ های بعدی آن را نخواهند یافت یا اینکه چون ما حذف می کنیم پس اصلا، چنین خبری وجود نداشته است. چرا از دیشب تاکنون هیچ کدام از خبرگزاری ها هیچ توضیحی به مخاطبان خود درباره انتشار خبر و حذف و تکذیب آن نمی دهند؟